CKD و SKD چیست در صنعت خودرو؟

اين روزها بطور مكرر كلماتي را چون CKD و SKD از راديو و تلويزيون مي شنويم متن زير توضيحي مختصر در مورد اين دو واژه ارائه داده است .ضمن اينكه شما را با يكي از روشهاي توسعه صنعتي در كشورهاي غير صنعتي هم آشنا مي كند و آن چيزي نيست جز صنعت مونتاژ كه از ابتدا با سرهم كردن قطعات از پيش آمادده شروع مي شود و بتدريج كه كشور پيشرفت مي كند قطعاتي بيشتري را درداخل مي سازند و در نتيجه بعد از گذشت مدت زماني ، كشور دوم بصورت مستقل قادر به ساخت و طراحي قطعات خودرو و ساختن خودرو مي كند . اين كاري بود كه ما در اوايل دهه 1340 شروع كرديم اما بدلايل عديده اي جامعه عمل به خود نگرفت و با بروز تغييرات سياسي در صحنه كشور ، متوقف شد . 

اما كره جنوبي كه تقريبا همزمان با ما شروع كرده بود اكنون به مرحله اي رسيده است كه ساخت و طراحي خودرو را خودش انجام مي دهد و به بسياري از توليدات خود را به ساير كشورهاي خارجي صادر مي كند . اينگونه است كه كشوري مي تواند به صاحب صنعت و فن آوري شود . راهي كه ما اكنون با تاخير فراوان و از طريق واسطه هاي دست چندم انجام مي دهيم و بي دليل نيست كه چرا صنعت خودروسازي در اينجا تا اندازه از دانش روز دنيا و فن آوري مدرن عقب مانده است و هنوز ما خودروهايي را سوار مي شويم كه كمترين استانداردهاي ايمني و زيست محيطي را هم رعايت نمي كنند و خودروهايي كه نه تنها قادر نيستند جان سرنشينان را حفظ كنند بلكه با مصرف زياد سوخت و آلودگي محيط زيست هر ساله خسارات هنگفتي را به كشور وارد مي كنند . راه برون رفت از اين مشكل اين چيزي نيست كه الان در حال انجام گرفتن است . بلكه نياز به بازنگري كامل دارد، و تا هنگامي كه انحصار در عرضه خودرو وجود دارد و مردم حق انتخاب ندارند و بازاري بدون رقابلت داريم اميدي به بهبود كيفي خودرو نداريم . 

فروش خودرو :اما در صنعت اين عبارت سه حرفي : ckd مخفف كلمات : Complete, Knocked Down (قطعات كاملا منفصل )مي باشد كه به معني بسته كامل قطعاتي است كه براي ساخت يك دستگاه (مثلا يك خودرو ) مورد نياز است . اين موضوع در مورد سازنده هاي خودروها بيشتر صادق است . كه بيشتر به منظور فرار كردن از دست مالياتهاي سنگيني است كه براي ورود خودرو دربرخي كشورها وضع مي شود . و اينكه دستمزد كارگران در كشور سازنده بقدري بالاست كه مونتاژ كردن خودرو به صرفه نيست . 

واژه ديگري كه بكار گفته مي شود : skd است كه مخفف كلمات : Semi Knocked Down (قطعات نيمه كامل ) مي باشد . 

واحدهايي كه بسته هاي تفكيك شده Knocked Down: kd= را روي هم سوار مي كنند بندرت از روبات براي اين كار استفاده مي كنند بلكه اين كار را با استفاده از نيروي انساني انجام مي دهند كه به مراتب ارزان تر از هزينه اي كه در كشور سازنده تمام مي شود چون حجم توليداتي كه آنها استفاده مي كنند كم است . 

مفهوم ckd اين امكان را به شركتها مي دهد كه به گونه اي به گسترش بازارها يشان بپردازند كه بتوانند در صنايع خاصي از تخصص بهره مند شوند . در عين حال استفاده از روش : ckd به شركت سازنده اين امكان را مي دهد كه همچنان به فروش كالاهاي خود ادامه بدهد چون اگر غير از اين روش عمل كند ممكن است كه بازار فروشش را از دست بدهد . 

رايج ترين شكل خودرو به صورت قطعات تفكيك شده به اين شكل است كه بسته ارسالي تنها فاقد : موتور – باطري و جعبه دنده است . كه يا بصورت بسته كامل و يا شكل سوم يعني قطعات نيمه كامل ارسال مي شود . چرخها و ساير لوازم داخلي خودرو از قبل در كارخانه اصلي نصب شده است . سازندگان خودرو براي اينكه بتوانند كمترين مقدار هزينه گمركي را پرداخت كنند مجبور هستند تا جايي كه امكان دارد خودرو را بصورت محلي در آورند . بدين معني كه سهم توليد كنندگان و سازندگان محلي را در ساخت قطعات خودرو بالا ببرند وقطعاتي چون لاستيكها ،چرخ ها ، صندلي ها ، لامپ هاي جلوي خودرو ؛ شيشه جلوي خودرو و ساير شيشه هاي بكار رفته در خودرو ، باطري هاي ، بخش اي پلاستيكي داخل خودرو ، و قطعاتي نظير آن تا موتور و جعبه دنده را را از طريق سازندگان بومي تامين كنند . در برخي نقاط حتي بدنه فولادي خودرو نير با استفاده دستگاههاي پرس محلي شكل گرفته مي شود د جوشكاري و رنگ آميزي مي گردد . . اين كارها باعث مي شود كه مونتاژ قطعات منفصل بصورت مجموعه اي از مراحل در كنار توليد كامل خودرو در آيد . 

مثال در شرکت های خودروسازی : 
شركت ماهيندر و ماهيندرا در هند كار خود از سال 1947 يا مونتاژ خودرو جيپ بصورتCKD شروع كرده است . سپس فعاليت ها يخود را گسترش داده و خودروهاي جيپ را با مشاركت بيشتر و توسط توليد كنندگان محلي و تحت امتياز موسسه كايزر جيپ( كه بعدها به نام موتور آمريكا :American Motors(AMC). ادامه داده است . درسال 2005 شركت ماهيندرا بزرگترين توليد كننده خودروهاي اسپورت در هند بوده است . 

همين كار را شركت آمريكايي مزبور در مورد رنو انجام داده است كه از سال 1962 شروع بكار كرده است و در سال 1967 قطعات خودرو را بصورت CKD براي ساخت خودرو سواري در اختيار اين شركت قرار مي داده است . آنها قطعات رنو را در بلژيك مونتاژ مي كردند و در كشورهاي الجزاير ، اتريش ، بلژيك ، فرانسه ، و هلند و لوكزامبورگ مي فروختند . اين امر براي شركت آمريكايي از اين جهت مفيد بود كه بدون اينكه لازم باشد سرمايه گذاري اضافي انجام دهد مي توانست محصولات خود را در بازارهاي خارجي بفروش برساند . 

از طرفي اين وضعيت براي سازندگان خودرو در فرانسه هم سود آور بود چون ميزان توليد آنها بالا نبود و نياز به يك مدل تجربي براي كارشان داشتند . 

جديدترين نمونه از اين دست در مورد كشور اوكراين است . كه بدليل عوارض گمرگي بالا ، بسياري از خودروهاي از جمله : لادا ، اوپل ، مرسدس بنز ، و دوو را بصورت CKD در اوكراين مونتاژ مي كند . مثلا مدل دوو لانوس را بصورت كامل و با استفاده از موتور ساخت اوكراين مونتاژ مي كند. 

به روشي مشابه شركت هاي سوئدي اقدام به خريد اتوبوسهاي دست دوم مي كنند و آنها را از روي هم باز كرده و و سپس به بصورت قطعات يدكي به اوكراين صادر مي كنند.و سپس اين قطعات بصورت اتوبوس كامل در واحدهاي ساخت خودرو در اوكراين مونتاژ مي شوند . 

در روسيه هم قطعات منفصل خودروهاي : هامر اچ 2 ب ام و سري 5 در كالنينگراد و رنوي مدل لوگان هم در مسكو مونتاژ مي گردند . 

چند توضيح : 

مونتاژ قطعات بصورت سي كي دي و اس كي دي مختص به ساخت خودرو نمي شود ودر مورد ساير توليدات از جمله گوشي موبايل نيز صدق مي كند.

مونتاژ قطعات در گوشي‌هاي همراه (موبايل) عمدتا به دو صورت انجام مي شود، در روش

‪ ، = CKDقطعات به صورت كاملا مجزا وارد مي‌شوند و در جايي جداگانه به يكديگرمي‌پيوندند كه اين روش مستلزم صرف هزينه و سرمايه‌گذاري بسيار زيادي است.

SKD = قطعات در ابعاد بزرگتر بوده و طبعيتا مونتاژ آن‌ها وقت وهزينه كمتري را مي‌طلبد.