بازار خودرو، چشم به راه سال 99
بتکار: سال 98 با تمام فراز و نشیب‌هایشرو به پایان است و صنعت خودرو در رویارویی با سخت‌ترین تحریم‌ها، تورم بالا و مشکلاتی همچون قیمت‌گذاری دستوری،سنگین‌ترین زیان‌های تاریخ خود را به چشم دیده است. در این سال پراید خودروی پرطرفدار در میان دهک‌های پایین به مرز 70 میلیون تومان نزدیک شد و بازار را با شوک مواجه کرد. در این میان کارشناسان و صاحب‌نظران راهکارهای متفاوتی را برای نجات بازار خودرو در سال آتی مطرح می‌کنند. از آزادسازی قیمت‌گذاری‌ها گرفته تا واردات خودروهای کارکرده، اما باید دید که کلید حل مشکلات بازار کدام یک از راهکارهای پیشنهاد شده از سوی کارشناسان است.
صنعت خودرو مدت‌هاست که با مشکلات بی‌شماری دست به گریبان شده است، البته در سال گذشته کارشناسان نسبت به وضعیت بازار خودرو هشدارهایی را داده بودند و با گذراندن سال 98 شاهد بودیم که این بازار مطابق پیش‌بینی‌ها عمل کرد و در سال جاری حرفی برای گفتن نداشت. اما صنعت خودرو در سال 99 چه سرنوشتی خواهد داشت؟ پرسشی که کارشناسان جواب‌هایمشابه‌ای را برای آن مطرح می‌کنند. برخی از صاحب‌نظران بر این باورند که طبق مولفه‌های اقتصادی نباید منتظر روزهای روشن برای این صنعت در سال آتی بود.
عده‌ای دیگر از کارشناسان از سیاست‌گذاری‌های غلط گله‌مند هستند و آنها نیز معتقدند تا زمانی که قیمت‌گذاری دستوری در بازار وجود داشته باشد بازار توان نفس کشیدن نخواهد داشت. در این میان نیز کارشناسان معتقدند که فرصت نجات صنعت خودروسازی در سال جاری به پایان رسیده و باید به دنبال برنامه‌ای دقیق و کاربردی برای رهایی از مشکلات پیش‌روی بازار در سال آتی بود. در این راستا امیرحسنکاکایی، کارشناس صنعت خودرو با اشاره به شرایط پیچیده صنعت خودروسازی در سال جاری به «ابتکار» گفت:سال رو به پایان است، برنامه و راهکارهایی که تا کنون برای نجات بازار خودرو در نظر گرفته بودند عملا به نتیجه‌ای نرسیده و حالا بسیاری چشم به راه سال جدید هستند. اما مسئله‌ای که وجود دارد این است که حتی نمی‌توان برای سال آتی هم برنامه‌ای در نظر داشت و به عبارتی تمام برنامه‌ها از دست در رفته است.
وی در ادامه افزود: طی دوسال اخیر با سیاست‌گذاری‌هایی که انجام شد تمام فرصت‌ها را از دست داده‌ایم و صنعت خودروسازیبا حدود 30 هزار میلیارد تومان زیان رسمی مواجه شد. اینکه چرا این صنعت 30 هزار میلیارد تومان زیان دیدپرسشی است با یک جواب مشخص. این اتفاق تنها به دلیل قیمت‌گذاری‌های دستوری بود که تا کنون در این صنعت انجام شده است. ما طی دو سال گذشته با تحریم‌های ظالمانه روبه‌رو بودیم و می‌توان گفت که بدترین سال‌ها را گذراندیم. نه تنها ایران، بلکه کشورهایی با صنعت‌خودروسازی بسیار بزرگ هم اگر با چنین تحریم‌هایی روبه‌رو می‌شدند قطعا شکست می‌خوردند.
این کارشناس صنعت خودرو در بخش دیگری از صحبت‌هایش به داخلی‌سازی اشاره کرد و در این‌باره گفت: ما وضعیت تحریمیابتکاراتی را به خرج دادیم مخصوصا در سال جاری بر روی بستر داخلی‌سازی بسیار کارشده است و به همین دلیل این صنعت بر روی پا ماند. این در حالی است که صنایع دیگر مانند فولاد و پتروشیمی در همین وضعیت موجود با مکانیزم‌هایی به سود رسیدند و این اختلاف به این دلیل بود که در صنعت فولاد قیمت‌گذاری بر مبنای قیمت‌های جهانی انجام می‌شد، اما قیمت خودرو مبتنی بر قیمت دستوری بود. خودروسازان در سال جاری خودروهای خود را با قیمت بهمن‌ماه 1397 به فروش رسانده‌اند. این در حالی است که قیمت نهادهای تولید حداقل دوبرابر افزایش پیدا کرد، بنابراین کاملا واضح است که دلیل زیان صنعت خودروسازی چیست و جای بحثی نمی‌ماند.
کاکایی با اشاره به وضعیت بازار در سال آتی ادامه داد: ما باید بدانیم که اگر این قیمت‌گذاری دستوری ادامه پیدا کند قطعا روند سال جاری برای سال آتی ادامه پیدا خواهد کرد. با دستوری بودن قیمت‌ها از یک طرف قیمت در کارخانه ثابت نگه داشته می‌شود و خودروسازان با یک محدوده مشخص قیمتی خودروها را تحویل می‌دهند، اما در بازار همچنان قیمت‌ها صعودی به راه خود ادامه می‌دهد. با چنین وضعیتی به راحتی در می‌یابیم که روش قیمت‌گذاری دستوری غلط بوده و ریتم بازار را به هم می‌زند.
وی از راهکاری برای سامان دادن به بازار خودرو گفت: راه‌حل مناسب برای وضعیت موجود این است که اجازه دهیم قیمت‌ها آزاد شوند، در حال حاضر آزادسازی قیمت‌ها تنها راه‌حل برای گذر از مشکلات این صنعت است. خودروسازها و به خصوص قطعه‌سازان تلاش‌هایی بسیاری انجام داده‌اند و بحث داخلی‌سازی باعث شد که ما به حیطه‌هایی وارد شویم که طی 30 سال گذشته حتی به آن فکر هم نمی‌کردیم. ورود به این حیطه‌ها ثابت کرد که صنعت خودروسازی ما از لحاظ فناوری توانمند است. اگر ما از لحاظ اقتصادی این آزادی را به خودروسازان بدهیم قطعا می‌توانند رشد را تجربه کنند، سود دادن این صنعت به معنایی یافتن توانایی برای پرداخت بدهی‌های صورت گرفته است.
تزریق پول به این صنعت باعث می‌شود تا ظریفت تولید بالا برود و وقتی ظرفیت تولید افزایش یابد ثبات در قیمت‌ها ایجاد می‌شود و حتی اگر بنا به دلایلی قیمت‌ها با افزایش روبه‌رو شود باز به همان رده قیمتی سابق باز خواهد گشت. اگر قیمت‌گذاری‌ها آزاد شود سرمایه‌گذاران و فعالان در این بازار نمی‌توانند سود بالایی را از معاملات ببرند و به تدریج بازار از حالت سرمایه‌گذاری خارج شده و به یک بازار مصرفی تبدیل می‌شود. در چنین شرایط خرید مصرف‌کنندگان نیز با آرامش همراه خواهد بود و در بلندمدت می‌توانیم شاهد نوآوری و شکوفایی باشیم. در سال جاری با تمام سختی‌ها چند خودرو جدید طراحی شده است که می‌گویند در سال آتی می‌تواند به بازار عرضه شود. وی از نیاز خودروسازان به نقدینگی گفت: آخر سال جاری قرار بر این بود که 5 هزار میلیارد تومان به خودروسازانپرداخت شود تا بتوانند بدهی خود را به قطعه‌سازان بدهند، اما متاسفانه آن‌طور که من خبر دارم کمتر از یک سوم این مبلغ پرداخت شده است. این نشان می‌دهد که خودروسازان در شرایط فعلی با مشکلات بی‌شماری دست و پنجه نرم می‌کنند.
این کارشناسان خودرو در پایان به ضرورت اصلاح سیاست‌ها تاکید کرد و در این‌باره گفت: در سال‌های گذشته ما پیش‌بینی می‌کردیم که اوضاع این صنعت کمی خراب شود، اما اکنون تمام آن پیش‌بینی‌ها اتفاق افتاده است و اگر سیاست‌گذاری‌های غلط را برای سال آینده ادامه بدهند قطعا بسیاری از شرکت‌ها وابسته به این صنعت ورشکست خواهند شد. امیدوار هستم در سال آتی سیاست‌گذاران در نحوه تصمیم‌گیری‌های خود تجدیدنظر کنند. ما سال سختی را در پیش داریم و ضربات اقتصادی سنگینی به افراد وارد خواهد شد. به نظر می‌رسد که سال پرتنشی را خواهیم داشت و اگر سیاست‌گذاران مبتنی بر علم و دانش تصمیم‌گیری نکنند سال 99 می‌تواند سال سقوط صنعت خودرو باشد.
